ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ
Για να δείτε τις σχετικές εικόνες, πατήστε εδώ.
ΜΟΡΦΕΣ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ
Για να δείτε τις σχετικές εικόνες, πατήστε εδώ.
ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Μελέτη για την προσευχή του αρχιμανδρίτη Σωφρόνιου Σαχάρωφ
ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ
Δ.Ε. 1 ΑΝΘΡΩΠΟΣ/ΠΡΟΣΩΠΟ
1.1 ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ (1ο ΔΙΩΡΟ)
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Σας
δίνονται οι στίχοι του τραγουδιού του Αλκίνοου Ιωαννίδη “Ο Προσκυνητής”.Καθώς
θα ακούτε το τραγούδι να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις που λείπουν. Στη
συνέχεια να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1) Τι αναζητά ο προσκυνητής; 2)
Πώς τα αναζητά, με ποιο τρόπο; και 3) Τι είναι η ζωή για τον προσκυνητή; Τι
είναι αυτό που της δίνει νόημα;
Τα
βουνά περνάω και τις θάλασσες περνώ
κάποιον
αγαπάω
Δυο
ευχές κρατάω και δύο _________ κρατώ
περπατώ
και πάω
Κάποιος
είπε πως η _________ σ’ ένα αστέρι κατοικεί
αύριο
βράδυ θα ’μαι εκεί
Κάποιος
είπε πως ο _________ για μια στιγμή κρατά
αύριο
βράδυ θα ’ναι αργά
Στα
πουλιά μιλάω και στα δέντρα τραγουδώ
κάποιον
αγαπάω
Κι
όταν τραγουδάω προσευχές παραμιλώ
περπατώ
και πάω
_________
είπε πως ο δρόμος είναι η φλέβα της φωτιάς
ψυχή
μου πάντα να κυλάς
Κάποιος
είπε πως _________ είναι μόνο η προσευχή
καρδιά
μου να είσαι ζωντανή
Τα
βουνά περνάω και τις θάλασσες περνώ
κάποιον
αγαπάω
Δυο
ευχές κρατάω και δύο __________ κρατώ
περπατώ
και πάω
Κάποιος
είπε πως η αγάπη σ’ ένα αστέρι κατοικεί
αύριο
βράδυ θα ’μαι εκεί
Κάποιος
είπε πως ο έρωτας για μια στιγμή κρατά
αύριο
βράδυ θα ’ναι αργά
Στα
πουλιά μιλάω και στα δέντρα τραγουδώ
κάποιον
αγαπάω
Κι
όταν τραγουδάω προσευχές παραμιλώ
περπατώ
και πάω
Κάποιος
είπε πως ο δρόμος είναι η φλέβα της φωτιάς
_________
πάντα να κυλάς
Κάποιος
είπε πως ταξίδι είναι μόνο η _________
καρδιά
μου να είσαι ζωντανή.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
Αφού μελετήσετε το παρακάτω κείμενο να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
1.Πώς αποδεικνύεται η καθολικότητα του θρησκευτικού φαινομένου;
2. Πώς ο άνθρωπος μπορεί να προσεγγίσει το Θεό;
Η καθολικότητα του φαινομένου της θρησκείας και η πραγματικότητα του θρησκευτικού βιώματος
Η θρησκεία είναι «φαινόμενο καθολικό» όπως διαπιστώνεται από την ανθρωπολογία, την ιστορία και τη ψυχολογία. Είναι συνάμα το περιεκτικότερο και το πολυπλοκότερο φαινόμενο και αναβλύζει «από τα εσώτερα και μη δεκτικά λόγου βάθη της ανθρώπινης ψυχής». Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος είναι «ον θρησκευτικόν».
Είναι «homo religiosus» … όλοι οι λαοί της γης, ακόμα και οι άγριες και καννιβαλικές φυλές έχουν ζωή θρησκευτική. Γονατίζουν έστω μπροστά σε κάποιο ξόανο ή φετίχ που δείχνει ότι η ιδέα του Θεού είναι έμφυτη σε όλους. Η θρησκεία λοιπόν σαν ένα πανανθρώπινο φαινόμενο αφορά σε κάθε άνθρωπο ιδιαίτερα και μπορεί η θρησκευτική του ζωή να ερευνηθεί από ψυχολογική άποψη … χωρίς να δοθεί καμία ετυμηγορία για το κύρος των πεποιθήσεων του και την ατομική και συλλογική έκφρασή τους. …Ο (πολωνός εθνολόγος και ανθρωπολόγος) Bronislaw Malinowski λέει ότι «Η θρησκεία είναι ένα δύσκολο και απρόσιτο θέμα μελέτης… Δεν είναι εύκολο ν’ ανατέμνουμε με το ψυχρό νυστέρι της λογικής ό, τι μπορούμε να δεχθούμε μονάχα με πλήρη παράδοση της καρδιάς. Φαίνεται αδύνατο ν’ αντιληφθούμε με τον λόγο εκείνο που περιβάλλει η ανθρωπότητα με αγάπη και ύψιστη σοφία».
Είναι «homo religiosus» … όλοι οι λαοί της γης, ακόμα και οι άγριες και καννιβαλικές φυλές έχουν ζωή θρησκευτική. Γονατίζουν έστω μπροστά σε κάποιο ξόανο ή φετίχ που δείχνει ότι η ιδέα του Θεού είναι έμφυτη σε όλους. Η θρησκεία λοιπόν σαν ένα πανανθρώπινο φαινόμενο αφορά σε κάθε άνθρωπο ιδιαίτερα και μπορεί η θρησκευτική του ζωή να ερευνηθεί από ψυχολογική άποψη … χωρίς να δοθεί καμία ετυμηγορία για το κύρος των πεποιθήσεων του και την ατομική και συλλογική έκφρασή τους. …Ο (πολωνός εθνολόγος και ανθρωπολόγος) Bronislaw Malinowski λέει ότι «Η θρησκεία είναι ένα δύσκολο και απρόσιτο θέμα μελέτης… Δεν είναι εύκολο ν’ ανατέμνουμε με το ψυχρό νυστέρι της λογικής ό, τι μπορούμε να δεχθούμε μονάχα με πλήρη παράδοση της καρδιάς. Φαίνεται αδύνατο ν’ αντιληφθούμε με τον λόγο εκείνο που περιβάλλει η ανθρωπότητα με αγάπη και ύψιστη σοφία».
Ό,τι λέει ο Malinowski για τη θρησκεία γενικά ισχύει φυσικά και για τον Θεό, και μάλιστα πολύ περισσότερο γι’ Αυτόν, που ως αντικείμενο της θρησκείας είναι απρόσιτος στο ανθρώπινο λογικό παρά την προσπάθεια της λεγόμενης φυσικής ή φιλοσοφικής θεολογίας για μια λογική προσέγγιση του Θεού με τις γνωστές αποδείξεις (κοσμολογική, τελεολογική, οντολογική). Ο Θεός δεν είναι αντικείμενο του ορθού λόγου αλλά της καρδιάς η οποία, σύμφωνα με τον Pascal «έχει τη λογική της που η λογική δεν την γνωρίζει καθόλου». Όχι ο νους αλλά η καρδιά αισθάνεται τον Θεό».
Μακράκης, Μ. Κ. (1999). Ψυχολογία της θρησκείας. Αθήνα: Αρμός. σελ. 73-75.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
Αφού μελετήσετε το παρακάτω κείμενο να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις: 1.Γιατί θεωρείται αναγκαία η θρησκεία; 2. Πώς αντιστρέφονται οι όροι της θρησκείας στο Χριστιανισμό;
Ανάγκη ορμέμφυτη, ενστικτώδης
Η θρησκευτικότητα είναι φυσική ανάγκη του ανθρώπου - ανάγκη ορμέμφυτη, ενστικτώδης.
Ονομάζουμε φυσικές, ορμέμφυτες, ενστικτώδεις τις ανάγκες που δεν τις ελέγχει η λογική και η θέληση. Εμπεριέχονται, ως νομοτελειακές απαιτήσεις, στη λειτουργία της βιολογικής υπόστασης. …Είναι η θρησκευτικότητα ανάλογη με την πείνα, τη δίψα, τον φόβο για την αρρώστια και την οδύνη, τον τρόμο μπροστά στον θάνατο. Γιατί; Μια πρώτη αιτιολόγηση, οπωσδήποτε σχηματική αλλά όχι αυθαίρετη, λέει: Ο άνθρωπος βλέπει να απειλούν την ύπαρξή του δυνάμεις ή παράγοντες που δεν μπορεί να ελέγξει. Οι δικές του φυσικές δυνάμεις δεν αρκούν για να αποτρέψουν την αρρώστια. την οδύνη, τον θάνατο. Καταφεύγει γι’ αυτό σε επινοήματα που του προσφέρουν ελπίδα προστασίας, αυθυποβολή σιγουριάς: Λογαριάζει σαν υπερ-φυσικές τις αιτίες των απειλών που η δική του φύση αδυνατεί να ελέγξει, και επιπλέον τις προσωποποιεί… (Έτσι), υποθέτοντας την ύπαρξη υπερφυσικών οντοτήτων, έστω και δίχως τεκμηρίωση των νοητικών υποθέσεων, παρηγορεί ο άνθρωπος και αμβλύνει τον τρόμο που του προκαλεί η άγνοια. Αν όποιο κακό απειλεί τον άνθρωπο έχει υπερφυσική την αιτία ή την διαχείρισή του, τότε οι ίδιοι υπερφυσικοί παράγοντες που το προκαλούν ή το επιτρέπουν είναι λογικό να έχουν και τη δύναμη της αποτροπής του. Επομένως το να βρει ο άνθρωπος τρόπους εξευμενισμού και προσεταιρισμού αυτών των παραγόντων, ισοδυναμεί με δυνατότητα «ελέγχου» και «χειρισμού» των υπερφυσικών δυνάμεων. Ζητάει τη δύναμη-ικανότητα ο άνθρωπος να υποτάσσει τους υπερφυσικούς παράγοντες στη σκοπιμότητα της δικής του σωτηρίας από το κακό, της δικής του «αιώνιας» ευτυχίας.
Αυτή η δύναμη-δυνατότητα είναι το αίτημα της θρησκευτικής ανάγκης και αυτήν επαγγέλλονται οι θεσμοποιημένες θρησκείες».
Η αντιστροφή των όρων της θρησκείας
Στην πρώτη ιστορική του εμφάνιση το εκκλησιαστικό γεγονός είχε γνωρίσματα αντιστροφής των όρων της φυσικής, ορμέμφυτης θρησκευτικότητας.
(…)Επιλέχθηκε η λέξη εκκλησία για να δηλωθεί όχι μια καινούρια θρησκεία, αλλά ένα κοινωνικό γεγονός – ένα τρόπος σχέσεων κοινωνίας… «Εκκλησία» είναι ένα σύνολο ανθρώπων που θέλουν να συνυπάρχουν με κοινό στόχο το άθλημα να αληθεύει η ύπαρξη: να πραγματοποιούν με τη συνύπαρξή τους τον τρόπο που δεν γνωρίζει περιορισμούς φθοράς και θανάτου….
Ο Χριστός δεν μαρτυρούσε ο ίδιος για τον εαυτό του, έλεγε ότι γι’ αυτόν μαρτυρούν τα έργα του (Εάν εγώ μαρτυρώ περί εμαυτού, η μαρτυρία μου ουκ έστιν αληθής …Τα έργα α εγώ ποιώ, μαρτυρεί περί εμού: Ιωαν. 5, 31 και 36). Ονόμαζε τα έργα που μαρτυρούν γι’ αυτόν σημεία: σήμαιναν τα έργα του ποιος είναι, την ταυτότητα και αλήθεια της ύπαρξής του. Δεν δήλωσε ποτέ ούτε υπαινίχθηκε ότι είναι ιδρυτής καινούριας θρησκείας. Ενσάρκωνε ο ίδιος και υποτύπωνε για τον άνθρωπο ένα καινούριο τρόπο υπάρξεως.
Ο τρόπος υπάρξεως που ενσάρκωνε ο Χριστός και στον οποίο καλούσε τους ανθρώπους, δεν είχε στοιχεία-γνωρίσματα απαιτήσεων θρησκείας: Δεν οδηγούσε σε ατομικές πεποιθήσεις, δεν προϋπόθετε αξιόμισθες ατομικές αρετές, δεν υποχρέωνε σε τήρηση Νόμου, σε συμμόρφωση με τύπους λατρείας. Σε όλα αυτά τα πεδία η διδασκαλία του Χριστού ήταν μια ανατροπή των όρων-προϋποθέσεων της θρησκείας….»
Γιανναράς, Χ. (2006). Ενάντια στη θρησκεία. Αθήνα: Ίκαρος, σ. 11-14 και 43-47.
Αφού διαβάσετε το παρακάτω κείμενο να απαντήσετε στην εξής ερώτηση: Ποιο είναι το απαραίτητο στοιχείο της θρησκευτικότητας του ανθρώπου που τον βοηθεί να πλησιάσει και να γνωρίσει το Θεό; Πώς το κρίνετε;
Ο κίνδυνος μιας ψυχαναλυτικής ματιάς
Ζεράρ: Χωρίς θρησκεία όμως πώς μπορεί κανείς να φθάσει κοντά στον Θεό;
Φρανσουάζ: Χωρίς υποδούλωση σε ένα θεσμό; Αυτό ονομάζετε θρησκεία; Όπου υπάρχει κίνηση ή δυνατότητα κίνησης, εκεί υπάρχει αγάπη. Αν υπάρχει κίνηση του σώματος, της καρδιάς, του νου σε μια πορεία αναζήτησης, σημαίνει ότι υπάρχει ελευθερία και χώρος. Αν κινούμεθα, σημαίνει ότι πιστεύουμε στις μετακινήσεις μας όλους εκείνους που μας περιβάλλουν, που μας δίνουν δυναμικά μέσα κίνησης, είτε μας έχουν ανάγκη είτε τους έχουμε εμείς ανάγκη…Οι συναντήσεις μας οφείλονται στη διαφορά επιπέδου, η οποία δημιουργεί ένα ρεύμα. μια κίνηση αγάπης. Το ανθρώπινο ον είναι εκ φύσεως θρησκευτικό ον: επιθυμεί να συνάψει σχέση. Το βασικό στοιχείο της επικοινωνίας του είναι η αγάπη.
Δεν νομίζω ότι μπορούμε να δούμε χωριστά τον Θεό και τους άλλους. Δηλαδή δεν μπορούμε να ζήσουμε τον Θεό παρά μόνο στις σχέσεις, μόνο μέσα στην επικοινωνία: η δυναμική της επιθυμίας γεννιέται χάρη στη συνάντηση με τον πλησίον σας.
Ζ: Αυτή η δυναμική πάει παντού αλλά δεν οδηγεί πουθενά!
Φ: Αυτή η δυναμική της επιθυμία είναι ο Θεός. Ο Θεός δεν είναι μια καταπληκτική τάπα που θα έφραζε τις θύρες του κόσμου μας και θα μας άφηνε να ταξιδεύουμε μέσα εκεί άσκοπα.
Ο Θεός είναι, επιτρέψτε μου τη λέξη, απορροφητήρας. Μας ρουφά προς ένα αλλού, προς Εκείνον. Για μένα δεν είναι «πουθενά».
Ντολτό, Φ. & Σεβερέν, Ζ. (2005). Τα Ευαγγέλια και η πίστη. Ο κίνδυνος μιας ψυχαναλυτικής ματιάς. Μτφρ. Κούκη, Ε. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», σ. 387.
Να ανατρέξετε στην παρακάτω διεύθυνση από το Φωτόδεντρο και να λύσετε το κουίζ.
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4493?locale=el